Süper çerezleri öğrenebilmek için ilk olarak çerezlerin neler olduğunu iyi bilmek gerekmektedir. Genellikle çerez olarak bilinen http çerezleri, web ağları ziyareti arasında kullanıcıdan elde edilen bilgilerin depolandığı küçük dosyalardır. Çerezler, kullanıcı ve web sayfasının arasındaki etkileşimi daha fazla arttırabilmek için kullanılan bilgilerdir.
Örnek vermek gerekirse, bir alışveriş sitesine girdiğiniz de almak istediğiniz ürünü sepetinize eklediniz. Daha sonra ürünü almaktan vazgeçtiniz ve sepetinizden kaldırmadan tarayıcıdan çıktınız. Ertesi gün aynı web sayfanıza girdiğinizde sepetinizde hala ürününüz bulunuyorsa burada bir çerez kullanılıyor ve sizin tercihinizi depoluyor anlamına gelmektedir.
Bir web sitesinde düzenli çerezler kullanılıyorsa, daha önce o web sayfasını ziyaret ettiğinizi size gösterir ve oturum açma işlemini size tekrar etmez. Üçüncü taraf çerezler kullanılıyorsa eğer web ağında gezintiniz sırasında tercihleriniz hakkında bilgi toplar ve pazarlama şirketlerine rapor eder.
Çerez (cookies) Tanımlamaları:
Birçok çerez türü vardır. Çerezlerin tanıtımları yapılırken hangi bilgileri depoladıklarını ve hangi faydaları sağladıkları açıkça anlatırlar. Böylece web sayfası kullanıcısı hangi verilerin neden toplandığını anlamış olur.
Fonksiyonel Çerezler:
Bu çerezler ile web sayfası kullanıcısının tercihleri depolanır ve bir sonraki ziyaretinde kullanıcıyı hatırlatır. Böylelikle kullanıcıya kullanım kolaylığı sağlar.
Pazarlama Çerezleri:
Web ağında üçüncü kişiler tarafından yüklenen izleme çerezleridir. Kullanıcıların gezinti tercihleri izlenir ve depolanır. Üçüncü taraflara kullanıcı tercihleri bu çerezlerle iletilir. Daha sonra çeşitli pazarlama araçlarıyla kullanıcıya sunulur ve ürün-hizmet alımına isteklendirir.
Zorunlu Çerezler:
Web sayfasında kullanıcı hesabını oluşturmanız, giriş yapmanıza ve aynı zamanda giriş bilgilerinizi kaydetmenize yardımcı olur. Web sitesinde tekrarlanarak kalan ve diğer ziyaretlerinizde sizi hatırlamak için kullanılır.
Çerez tanımlamaları nasıl kullanılır ve çerezlerin kullanıcıdan topladıkları verileri hangi alanlarda kullanıldığını 3 farklı çerez türü üzerinden anlatmış bulunuyoruz. Şimdi geldik super cookieslere…
Super Cookies Nedir?
Süper çerez (super cookies) bir izleme çerezidir. Süper çerezler çerezler arasında bulunan normal çerezlerden farklıdır ve kötü kullanıma daima açıktır. Normal bir çerezin sizin bilgilerinizi depolamasını istemezseniz tarayıcınızın çerez ayarlarından veri toplanmasını engelleyebilirsiniz.
Çerez kullanımını özelleştirir, üçüncü taraf çerezlerle izlenmenizin önüne geçebilirsiniz. Böyle bir durumda web sayfasına her girişinizde giriş bilgilerinizi tekrar tekrar girmek zorunda kalabilme olasılığınız bulunmaktadır. Burada ortaya çıkan farklı bir çerez türü vardır. Bu çerezler süper çerezlerdir. Siz normal çerezleri engellediğinizde süper çerezler sizi izlemeye başlar ve tarama verilerinizi temizlemek size bu konuda yardımcı olmaz. Çünkü super cookiesler gerçekte bir çerez değil ve tarayıcıda depolamazlar. Super cookiesler bir internet servis sağlayıcısı (iss) ile http başlığına ekler. Elde edilen bilgiler herhangi bir cihaz tanımlar.
İnternet Servis Sağlayıcısı, cihaz ile bağlantı kurduğunda süper çerez cihaza yüklenir ve kullanıcı bu çerezi yok etmesi olanaksızdır. Cihazınızda bu çerezler kayıtlı olmadığı için silemezsiniz.
Süper çerezler aynı zamanda üçüncü tarafları sizi izlemesine izin verir. İzleme başlıklarını bağımsız olarak kendiniz belirleyebilir ve verileri size web sayfasında reklam hedeflemesine izin vermektedir. Aynı zamanda silinen çerez verilerini geriye yükleyebilir ve verileri yenileri ile bağlanılır. Süper çerezler, kullanıcıların ziyaret ettikleri web siteleri ve ziyaret ettikleri zaman dahil olmak üzere kullanıcıların kişisel internet tarama alışkanlıklarına ilişkin geniş bir veri dizisi toplamak için kullanılabilir.
Hangi tarayıcının kullanıldığı veya kullanıcıların tarayıcı değiştirip değiştirmediği önemli değildir. Oturum açma kimlik bilgilerinize, görüntü ve dosya önbelleklerinize ve eklenti verilerinize erişebilir. Reklam engelleyiciler bu durumu engelleyemez. Yalnızca iss tarafından izin verilirse bu çerez izlemesinden kurtulabilirsiniz.
Tarayıcı teknolojilerinin sürekli değiştiğini göz önüne aldığımızda, bir bilgisayarda nasıl depolandıklarını ve kalıcı depolama zorunluluğunu düşünmek önemlidir. Gizlilik kaygıları nedeniyle birçok web sitesi kullanıcısı süper cookielerin kullanımına itiraz ediyor. Potansiyel veri zenginliğini arttırmak ve online reklamcılıkta süper çerezler oldukça fazla kullanıldığı için birçok kuruluş bu itirazı kabul etmiyor.
Süper çerezler farklıdır ve silinmesi daha zordur
“Süper çerezler” olarak tanımlanan iki tür dosya vardır. Biri ayrıca iki başka adla da bilinir: “flash tanımlama bilgisi” veya “yerel paylaşılan nesneler”. Genellikle çevrimiçi video reklamlarında bulunan flash tanımlama bilgileri, bilgilerin esas olarak flash nesneleriyle ilgili olması dışında, bilgileri tarayıcı tabanlı http tanımlama bilgilerine benzer şekilde depolar. Flash tanımlama bilgileri ile ilgili bilgiler, aynı yeri yüklemeyi kolaylaştırmak için bir videonun durdurulduğu yerde kaydetme veya flash tabanlı bir tarayıcı oyunu için kaydedilmiş bilgileri saklama gibi yararlı olabilir.
Flash tanımlama bilgileri ve ayrıca bir kullanıcının sabit diskinde farklı konumlara kaydedilebilir. Sonuç olarak, normal tanımlama bilgisi kaldırma adımları bunları silemeyebilir ve makinenizde kötü amaçlı flash tanımlama bilgileri bırakabilir ve bilginiz veya rızanız olmadan verileri toplayabilir ve raporlayabilir. Benzersiz tanımlayıcı başlığı olarak bilinen uidh ise herhangi bir web sitesinde bulunabilir. Kullanıcı alışkanlıkları hakkında bilgi toplayabilir ve büyük miktarda başka bilgilerde içerir.
Genel olarak süper çerezler, reklam verenler tarafından silinmiş çerezlerin bir kullanıcının cihazından alabilir ve yenilerini takip edebilmek için stratejiler geliştirebilir.
Bu yüzden yeni nesil çevrimiçi izlemeler oldukça tehlikelidir. Bu tür çerezler bilgisayarınızda depolanmadığından, kullandığınız web sitelerine sizin haberiniz olmadan tanımlanabildiğinden gizlilik hakkında büyük bir tehdit oluşturuyor. Bu tehditlere karşı https kullanmak veya vpn kullanmak bir nebze olsun işe yarayabilir. Vpn kullanırken dikkat edeceğiniz nokta ise ücretli ve güvenilir bir vpn bulmanızdır. Çünkü bazen vpn şirketleri bile verilerinizi depolayıp, belirli ücretler karşılığında üçüncü taraflara satabilirler. Burada en çok işe yarayacak şey iss’lerin bu tehdidi ortadan kaldırmasıdır.
Hazırlayan: Hayrunnisa ORMAN
