“İlgili kişinin sendika üyeliği bilgisinin hukuka aykırı şekilde elde edilmesi ve paylaşılması” hakkında Kişisel Verileri Koruma Kurulunun 16/09/2021 tarihli ve 2021/925 sayılı Karar Özeti
| Karar Tarihi | : | 16/09/2021 |
| Karar No | : | 2021/925 |
| Konu Özeti | : | İlgili kişinin sendika üyeliği bilgisinin hukuka aykırı şekilde elde edilmesi ve paylaşılması |
İlgili kişinin Kuruma intikal eden şikâyetinde özetle; iki yıldır çalışmakta olduğu Şirkete dava açan bir çalışanın avukatı (veri sorumlusu) tarafından kaleme alınmış dava dilekçesinde, ilgili kişinin kendisine ve sendika üyesi diğer çalışanlara ait sendika üyelik bilgileri ile üyelik tarihlerine yer verildiği; sendika üyelik bilgisini daha önce kimseyle paylaşmadığı; konu hakkında veri sorumlusuna başvuruda bulunduğu ancak verilen cevabı yeterli bulmadığı ifade edilerek veri sorumlusu avukat hakkında 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanun (Kanun) kapsamında gerekli yasal işlemlerin yapılması talep edilmiştir.
Bu kapsamda başlatılan inceleme çerçevesinde söz konusu iddialara ilişkin veri sorumlusundan savunması istenilmiş olup alınan cevabi yazılarda özetle;
- İşyerinde çalışan işçilerin yasal sendikal faaliyetleri nedeniyle iş sözleşmelerinin feshedilmesi üzerine söz konusu işyerinde çalışan işçilerin %60-70 oranında katıldığı toplantılarda, iş yerinde yaşanan olumsuzluklar nedeniyle iş sözleşmesi feshedilen işçilerin yanında bir kısım işçilerin de işveren baskısı sonucu sendika üyeliğinden istifa ettikleri vb. bilgisinin verildiği; bu toplantıların ve verilen bilgilerin iş yerinde çalışan tüm işçilerin bildiği aleni bilgiler olduğu ve tamamen duyuma dayalı olduğu, bu nedenle bu bilgilere ulaşım yolunun hukuka uygun olduğu,
- Bu bilgiler çerçevesinde iş yerinde çalışırken iş sözleşmesi sendikal nedenlerle feshedilen davacı işçi adına, davalı işveren aleyhine sendikal tazminat talepli işe iade davası açıldığı,
- 4857 sayılı İş Kanununun (4857 sayılı Kanun) 20 nci maddesi ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun (6356 sayılı Kanun) 25 nci maddesinin 6 ncı fıkrası uyarınca iş sözleşmesinin sendikal nedenlerle feshedildiğinin ispat külfetinin işçiye (yani davacı müvekkiline) ait olduğu, Yargıtay’ın kararlarında da sendika üyesi olan, istifa eden ve baskıya uğrayan işçilerin somut olarak bu durumu ispatlamasının istendiği, yine Yargıtay’ın yerleşik kararlarına göre “…işçilerin birlikte hukuki işlemi aynı anda yapması, notere gitmesi, ihtarname çekmesi, sendika üyeliğinden istifa etmesi…” gibi işlemlerin işverenin yönlendirmesi ile yapıldığının karine olduğu,
- Yargılama aşamasında sendikanın iş yerinde çalışan işçilerden sendika üyesi olanlara ve sonradan sendika üyeliğinden istifa edenlere ilişkin bilgi sunacağı ve varsa üyelik ve istifa fişlerini ibraz edeceği; şikâyetçinin hangi tarihte istifa ettiğinin dava dilekçesinde tarih olarak belirtilmediği, süreç olarak anlatıldığı, istifa tarihinin yasal zorunluluk olarak yargılama sırasında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile sendikadan tezkere ile isteneceği,
- Müvekkilinin iş sözleşmesinin sırf sendikal nedenlerle feshedilmiş olduğu, işyerinde yaşanan sendikal süreçte sendika üyelikleri tespit edilen işçilere, işveren tarafından yapılan baskılar sonucu bir kısım üye işçilerin de, sendika üyeliklerinden istifa ederek, işyerinde çalışmaya devam ettiklerinin tüm işçiler tarafından bilinen bir gerçek olduğu, dava dilekçesinde de şikâyetçi dahil bir kısım işçinin aynı dönemde işverenin baskısı ile istifaya zorlandıklarının belirtildiği, açılan davada dava dilekçesi ve eklerinin şikâyetçi işçiye gösterilmesinin işverenin halen işyerinde sendikal faaliyeti engellemeye çalıştığının açık bir göstergesi olduğu ve bu kapsamda şikâyetçinin başvurusunun da işverenin yönlendirmesiyle yapıldığı,
- Hukuka uygun elde edilen tüm aleni bilgilerin dava dilekçesinde paylaşılmasının kişisel verilerin hukuka aykırı paylaşımı anlamına gelmediği ve verilerin işlendiği iddialarının da geçerli olmadığı, dava dilekçesinin izah edilen süreç çerçevesince hazırlanmış olduğu ve gerçekleştirilen hukuki işlemlerin hiçbir aşamasında hukuka aykırı bir yol izlenmediği
ifade edilmiştir.
Konuya ilişkin yapılan inceleme neticesinde Kişisel Verileri Koruma Kurulunun 16/09/2021 tarihli ve 2021/925 sayılı Kararı ile;
- Kanunun “Özel Nitelikli Kişisel Verilerin İşlenme Şartları” başlıklı 6 ncı maddesinin (1) numaralı fıkrasında özel nitelikli kişisel verilerin “Kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik ve genetik verileri” olarak sayıldığı,
- Kanunun “Özel Nitelikli Kişisel Verilerin İşlenme Şartları” başlıklı 6 ncı maddesinin (2) numaralı fıkrasında özel nitelikli kişisel verilerin ilgili kişinin açık rızası olmaksızın işlenemeyeceği, (3) numaralı fıkrasında ise birinci fıkrada sayılan sağlık ve cinsel hayat dışındaki kişisel verilerin, kanunlarda öngörülen hallerde ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın işlenebileceği hükümlerinin yer aldığı,
- 1136 sayılı Avukatlık Kanununun “Avukatlığın amacı” başlıklı 2 nci maddesinde; “Avukatlığın amacı; hukuki münasebetlerin düzenlenmesini, her türlü hukuki mesele ve anlaşmazlıkların adalet ve hakkaniyete uygun olarak çözümlenmesini ve hukuk kurallarının tam olarak uygulanmasını her derecede yargı organları, hakemler, resmi ve özel kişi, kurul ve kurumlar nezdinde sağlamaktır. Avukat bu amaçla hukuki bilgi ve tecrübelerini adalet hizmetine ve kişilerin yararlanmasına tahsis eder. Yargı organları, emniyet makamları, diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüsleri, özel ve kamuya ait bankalar, noterler, sigorta şirketleri ve vakıflar avukatlara görevlerinin yerine getirilmesinde yardımcı olmak zorundadır. Kanunlarındaki özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, bu kurumlar avukatın gerek duyduğu bilgi ve belgeleri incelemesine sunmakla yükümlüdür. Bu belgelerden örnek alınması vekâletname ibrazına bağlıdır. Derdest davalarda müzekkereler duruşma günü beklenmeksizin mahkemeden alınabilir.” hükümlerine yer verildiği,
- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun “Dava dilekçesinin içeriği” başlıklı 119 uncu maddesinin (1) numaralı fıkrasında ise dava dilekçesinde bulunacak hususların “… a) Mahkemenin adı. b)Davacı ile davalının adı, soyadı ve adresleri. c) Davacının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası. ç)Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin ve davacı vekilinin adı, soyadı ve adresleri. d)Davanın konusu ve malvarlığı haklarına ilişkin davalarda, dava konusunun değeri. e)Davacının iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri. f)İddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği. g)Dayanılan hukuki sebepler. ğ)Açık bir şekilde talep sonucu. h)Davacının, varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin imzası.” şeklinde belirtildiği
- Bu çerçevede, ilgili kişinin özel nitelikli kişisel verisi olan sendikalı olma bilgisinin veri sorumlusu tarafından üçüncü bir tarafla paylaşılması da dahil olmak üzere dava dilekçesine eklenmek suretiyle işlenmesinin ancak açık rızanın bulunması ya da Kanunlarda öngörülen hallerde mümkün bulunduğu,
- Veri sorumlusu tarafından yazı ekinde gönderilen dava dilekçesinin incelenmesi neticesinde; ilgili İş Mahkemesine sunulmak üzere hazırlanan dilekçede sendikal sürece ve işveren ile işçiler arasında mevcut olduğu iddia edilen anlaşmazlıklara yer verildiği, ilgili kişinin sadece ad ve soyadının sendikadan istifa eden işçilerden biri olarak açıkça yazıldığı, ilgili kişi dışında farklı işçilerin ad ve soyadlarının da ilgili dava dilekçesinde yer aldığı ve söz konusu durumun tespiti amacıyla sendikadan istifa beyanlarının celbinin talep edildiğinin görüldüğü,
- Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin E.2018/5445 K. 2018/17529 sayılı kararının gerekçe bölümünde “… Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, işyerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, işyerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, işyerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir.” hususlarına yer verilerek işveren tarafından gerçekleştirilen feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine karar verildiğinin görüldüğü,
- 4857 sayılı İş Kanununun 20 nci maddesinin (2) numaralı fıkrasının “Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir. İşçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde, bu iddiasını ispatla yükümlüdür” hükmünü haiz olduğu,
- 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 25 inci maddesinin (3) numaralı fıkrasında ise “İşçiler, sendikaya üye olmaları veya olmamaları, iş saatleri dışında veya işverenin izni ile iş saatleri içinde işçi kuruluşlarının faaliyetlerine katılmaları veya sendikal faaliyette bulunmalarından dolayı işten çıkarılamaz veya farklı işleme tabi tutulamaz.” hükmüne; (5) numaralı fıkrasında “Sendikal bir nedenle iş sözleşmesinin feshi halinde işçi, 4857 sayılı Kanunun (…) (2), 20 ve 21 inci madde hükümlerine göre dava açma hakkına sahiptir. İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin tespit edilmesi halinde, 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın sendikal tazminata karar verilir. Ancak işçinin işe başlatılmaması halinde, ayrıca 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen tazminata hükmedilmez. İşçinin 4857 sayılı Kanunun yukarıdaki hükümlerine göre dava açmaması ayrıca sendikal tazminat talebini engellemez.” hükmüne, (6) numaralı fıkrasında ise “İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiği iddiası ile açılacak davada, feshin nedenini ispat yükümlülüğü işverene aittir. Feshin işverenin ileri sürdüğü nedene dayanmadığını iddia eden işçi, feshin sendikal nedene dayandığını ispatla yükümlüdür.” hükmüne yer verildiği,
- Öncelikle işçi sendikalarının işçilerin ekonomik ve sosyal haklarını korumak ve geliştirmek amacıyla kurulan örgütler olduğu ve bir sendikanın toplu iş sözleşmesi imzalayabilmesi için 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu gereğince işkolu ve işyeri barajlarını geçmesi gerektiği, sendika özgürlüğünün, mevzuatımızda Anayasanın 51 inci ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 23 ila 25 inci maddeleri arasında yer alan düzenlemeler ile güvence altına alındığı, kişinin dilediği sendikaya üye olması veyahut üye olmaması, sendikal faaliyette bulunması veya sendika kurması gibi özgürlüklerin sendika özgürlüğü kapsamında olduğu,
- Somut olayda konu edilen sendikal feshin ise, işçilerin bir sendikaya üye olmaları veya tam tersi işverenin istediği bir sendikaya üye olmamaları nedeniyle ya da sendikal faaliyetlere katılmaları nedeniyle işten çıkarılmalarını ifade ettiği, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 25 inci maddesinin, bu nedene dayalı olarak yapılacak fesihleri açık bir şekilde yasakladığı ancak yasağa rağmen yapılması halinde, iş sözleşmesi sendikal nedenle feshedilen kişinin dava açması gerektiği, açılan davada iş sözleşmesinin sendikal nedenlerle feshedildiğinin işçi tarafından ispat edilmesinin beklendiği
- Şikâyete konu somut olayda, iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğini iddia eden bir işçi hakkında veri sorumlusu avukat tarafından açılan işe iade davasında ilgili kişinin ad soyadının ve sendikalı olduğu bilgisinin paylaşılmasının; somut olayın başka bir işçi lehine açılmış bir işe iade davası olması ve davanın sendikal faaliyet üzerine kurulmuş olması, ayrıca bu husustaki ispat külfetinin veri sorumlusu avukata ait olduğu davada, aynı işyerinde çalışan ilgili kişinin sendikalılıktan ayrılmış olma bilgisinin dosyayla ilgili olması sebebiyle Avukatlık Kanununun 2 nci maddesinde yer alan hüküm ve Hukuk Muhakemeleri Kanununun 119 uncu maddesi uyarınca işe iade dava dilekçesinde kullanmasının Kanunun 6 ncı maddesine aykırılık teşkil etmediği
değerlendirmelerinden hareketle;
- Şikayet dilekçesinde yer verilen iddiaların Kanuna aykırılık teşkil etmediği sonucuna varıldığından bu hususta 6698 sayılı Kanun kapsamında yapılacak bir işlem bulunmadığına karar verilmiştir.
Kaynak: kvkk.gov.tr
