Dijital dünyanın hızla gelişmesi, şirketlerin internet üzerindeki varlıklarının ve dijital faaliyetlerinin önemini her geçen gün artırmaktadır. Bu gelişmelere paralel olarak, kişisel verilerin korunmasına yönelik yükümlülükler de kaçınılmaz hale gelmiştir. Türkiye’de kişisel verilerin korunmasına ilişkin en önemli düzenlemelerden biri olan 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK), kişisel verilerin toplanması, işlenmesi ve korunması ile ilgili kuralları belirlemektedir. Özellikle internet sitelerinde kullanılan çerezler, bu düzenlemelerde önemli bir yer teşkil etmektedir.
Çerezlerin Tanımı ve İşlevleri
Çerezler, bir internet sitesini ziyaret ettiğinizde tarayıcınız aracılığıyla cihazınıza yerleştirilen küçük veri dosyalarıdır. Bu dosyalar, ziyaret edilen web sitesinin kullanıcıyı tanımasını sağlamakta olup, genellikle kullanıcı deneyimini iyileştirmek amacıyla kullanılmaktadır. Örneğin, bir e-ticaret sitesine tekrar giriş yaptığınızda, alışveriş sepetinizin dolu kalması çerezler sayesinde mümkündür. Bununla birlikte, çerezler yalnızca kullanıcı deneyimini geliştirmekle sınırlı kalmayıp, kullanıcı davranışlarını izlemek, reklam hedeflemesi yapmak ve web sitesi trafiğini analiz etmek gibi çeşitli amaçlarla da kullanılmaktadır.
Çerez Türleri ve KVKK Kapsamında Çerez Yönetiminin Önemi
1. Çerez Türleri:
Çerezler, KVKK kapsamında farklı kategorilere ayrılmaktadır:
- Oturum Çerezleri: Tarayıcı kapatıldığında silinen geçici çerezler olup, oturum sürekliliğini sağlamak amacıyla kullanılır.
- Kalıcı Çerezler: Tarayıcı kapatıldığında dahi belirli bir süre boyunca cihazda kalmaya devam eden çerezlerdir ve genellikle kullanıcı tercihlerini hatırlama işlevi görür.
- Birinci Taraf Çerezleri: Ziyaret edilen web sitesi tarafından yerleştirilen çerezlerdir ve genellikle web sitesinin düzgün çalışması için gereklidir.
- Üçüncü Taraf Çerezleri: Ziyaret edilen site dışındaki bir üçüncü tarafça yerleştirilen çerezler olup, reklam ve analiz amaçlı kullanılır.
2. KVKK Kapsamında Çerez Yönetiminin Önemi:
KVKK, çerezler yoluyla toplanan kişisel verilerin işlenmesine yönelik temel ilkeler ve şartları belirlemektedir. Çerezlerin kullanımı sırasında, toplanan verilerin kişisel veri olarak değerlendirilip edilmediğine bakılmaksızın, kullanıcıların açık rızasının alınması zorunludur. Bu rızanın geçerli olabilmesi için kullanıcılar, kullanılan çerez türleri, amaçları ve verilerin nasıl işleneceği konusunda bilgilendirilmelidir.
KVKK’ya göre, çerezler aracılığıyla toplanan kişisel veriler yalnızca belirli, açık ve meşru amaçlar doğrultusunda işlenebilir. Kullanıcı rızası olmaksızın bu verilerin işlenmesi yasal sonuçlar doğurabilir. Dolayısıyla, KVKK’ya uygun bir çerez politikası oluşturmak, yalnızca yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda müşteri güvenini artıran önemli bir unsurdur.
KVKK’ya Uygun Çerez Politikası Oluşturma İlkeleri
1. Şeffaflık ve Bilgilendirme:
Kullanıcılar, kullanılan çerezlerin türleri, amaçları ve toplanan verilerin nasıl işlendiği konusunda net bir şekilde bilgilendirilmelidir. Bu bilgilendirme, genellikle web sitesinde yer alan bir “Çerez Politikası” sayfası aracılığıyla sağlanır ve KVKK’ya uygun olmalıdır.
2. Açık Rıza Alınması:
Çerezler aracılığıyla veri toplanmadan önce kullanıcılardan açık ve bilgilendirilmiş rıza alınması gerekmektedir. Kullanıcının, çerezlerin işlevi ve amacı hakkında detaylı bilgi sahibi olması, bilinçli bir seçim yapabilmesini sağlar.
3. Gizlilik ve Güvenliğin Sağlanması:
Toplanan kişisel verilerin güvenliği sağlanmalı ve veriler yalnızca belirtilen meşru amaçlar doğrultusunda işlenmelidir. Verilerin üçüncü kişilerle paylaşılması söz konusuysa, bu paylaşım kullanıcıya açıkça belirtilmeli ve onayı alınmalıdır.
4. Rıza Yönetim Araçlarının Sunulması:
Kullanıcılara, çerez tercihlerini kolayca yönetebilecekleri araçlar sunulmalıdır. Böylelikle kullanıcılar, istedikleri zaman çerez ayarlarını güncelleyebilir veya rızalarını geri çekebilirler.
Çerez Yönetiminde Dikkat Edilmesi Gereken Temel İlkeler
1. Kriter A ve Kriter B: Açık Rıza Gereksinimi:
Çerezler, yalnızca elektronik haberleşme şebekesi üzerinden iletişimin sağlanması amacıyla veya kullanıcının talep ettiği bilgi toplumu hizmetlerinin sunulması için kullanıldığında açık rıza gerekmeyebilir. Bu istisnalar haricinde, çerez kullanımı için mutlaka kullanıcılardan açık rıza alınmalıdır.
2. Çerezlerin Saklama Süresi:
Çerezlerin saklama süresi önceden belirlenmeli ve makul bir süreyle sınırlandırılmalıdır. Ayrıca, kullanıcılara çerezleri kolayca silebilme veya çerez tercihlerini değiştirme imkânı tanınmalıdır.
3. Üçüncü Taraf Çerezler:
Üçüncü taraflarca yerleştirilen çerezler hakkında kullanıcılara bilgi verilmesi ve bu çerezler için de açık rıza alınması zorunludur. Bu çerezlerin kullanımı sırasında da şeffaflık ve güvenlik ilkelerine uyulmalıdır.
