“İlgili kişiye ait görselin, açık rızası alınmaksızın bir internet sitesinde yer alan haber içeriğinde kullanılması” hakkında Kişisel Verileri Koruma Kurulunun 30/09/2021 tarihli 2021/989 sayılı Karar Özeti
| Karar Tarihi | : | 30/09/2021 |
| Karar No | : | 2021/989 |
| Konu Özeti | : | İlgili kişiye ait görselin, açık rızası alınmaksızın bir internet sitesinde yer alan haber içeriğinde kullanılması |
Kısıtlının (ilgili kişi) vasisinin Kuruma intikal eden şikâyetinde özetle; bir veri sorumlusu bünyesinde yer alan internet sitesinin haber içeriğinde kullanılan fotoğrafın ilgili kişi olan oğluna ait olduğu, ilgili görselin kullanılmasında açık rızasının bulunmadığı, ilgili kişinin haber içeriğinde beyan edildiği gibi evlat edinilen bir mahkûmun çocuğu olmadığı, gerçek dışı haber içeriği sonucu mağduriyet yaşadığı ve ilgili kişinin kişilik haklarının ihlal edildiği, bu konunun öğrenilmesi neticesinde suça konu haberi yayınlayan veri sorumlusuna başvuru yapıldığı, veri sorumlusu tarafından fotoğrafın kaldırıldığı taraflarına e-posta ile bildirilse de sadece bir URL’deki fotoğrafın kaldırıldığı, diğer URL’lerin tamamında fotoğrafa ulaşımın hâlâ sağlandığı ve mağduriyetin devam ettiği, bu kapsamda Ankara…Sulh Ceza Hakimliğine erişimin engellenmesi talebi ile başvuru yapıldığı, başvuru neticesinde bazı URL’lerin erişiminin engellendiği ancak bazı URL’ler açısından ihlâlin hâlâ devam etmekte olduğu, Savcılığa da ayrıca suç duyurusunda bulunulduğu ifade edilerek, ilgili kişinin vasisi tarafından 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (Kanun) kapsamında gereğinin yapılması talep edilmiştir.
Konuya ilişkin başlatılan inceleme çerçevesinde veri sorumlusundan savunması istenilmiş olup alınancevabi yazıda özetle;
- İnternet sitesinin haber paylaşımı, blog ve çeşitli içerikler sağlayan veya kullanıcılarına/üyelerine bu içerikleri üretip paylaşma imkânı tanıyan bir sosyal medya platformu olduğu,
- 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun (5651 sayılı Kanun) uyarınca sitenin yer sağlayıcısı olduğu, sitede yer alan içeriklerin veri sorumlusu çalışanı editörler tarafından oluşturulabileceği gibi içerik üretmek ve sitede yayımlamak isteyen herkesin üye olarak kendi içeriğini herhangi bir müdahale, kontrol veya denetim olmadan da oluşturabileceği ve sitede yayımlayabileceği, bu kapsamda veri sorumlusunun kendisine bağlı olarak çalışan editörler tarafından üretilen içerikler için içerik sağlayıcı; kullanıcı/üyelerin oluşturup yayımladığı ve sitenin herhangi bir müdahalesi veya denetimi olmayan içerikler açısından ise yer sağlayıcı niteliğinde olduğu,
- Somut olayda haber içeriğinin ise sitenin bir kullanıcısı/üyesi tarafından siteden bağımsız bir şekilde oluşturulduğu, siteye yüklenip yayımlandığı, dolayısıyla ilgili içeriğin yayımlanması hususunda kendilerinin herhangi bir kontrol veya denetiminin olmadığı, 5651 sayılı Kanun uyarınca yer sağlayıcı olarak ilgili mevzuat uyarınca içeriğin sebep olduğu herhangi bir hukuka aykırılıktan sorumlu tutulamayacağı,
- Sitede yer alan Kullanıcı ve Gizlilik Sözleşmesinde de açıklandığı üzere, paylaşım yapacak üyelere sadece paylaşım yapmalarına imkân tanıyan bir sosyal ağ sağlandığı, ayrıca diğer maddelerde de açıkça paylaşım yapan kullanıcı/üyenin paylaştığı içerikten tamamen kendisinin sorumlu olduğu ve bu kapsamda kendilerine herhangi bir sorumluluk yüklenemeyeceğinin düzenlendiği,
- Öte yandan, söz konusu haber içeriğinin yayından kaldırılması amacıyla kendilerine yapılan başvuruda; Kanunun 11 inci maddesinde yer alan haklara ilişkin taleplerin yer almadığı, yer sağlayıcı olarak yükümlülüklerinin yerine getirilmesinin talep edildiği, bu kapsamda ilgili kişinin vasisi tarafından öncelikle Kanunun 13 üncü maddesinde belirtilen veri sorumlusuna başvuru yolunun tüketilmediği, bu çerçevede usulüne uygun bir başvuru yapılmadığından hareketle şikâyetin hukuka aykırı olduğu ve reddedilmesi gerektiği,
- Diğer taraftan, iddia edilenin aksine başvuru talebinin tamamen kabul edildiği ve söz konusu içeriğin yayından kaldırıldığı, diğer URL adreslerinin ise içeriğin sitede yer alan arama çubuğu aracılığıyla aratılarak görüntülenmesine ilişkin olduğu ve tamamen ilgili içeriğe bağlı olduğu, içeriğin kaldırılmasıyla birlikte diğer linklerin de erişilemez hale geldiği ve gereken önlemlerin alındığı,
- Bununla birlikte sitede yayımlanan içeriğin haber niteliği taşıdığı ve ifade özgürlüğü kapsamında yayımlandığı, bu sebeple ilgili veri işleme faaliyetinin Kanunun 28 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasında sayılan Kanun kapsamı dışında kalan istisnalar içerisinde yer aldığı
ifadelerine yer verilmiştir. Bunun üzerine veri sorumlusundan şikâyete konu içeriklere ilişkin linklere yer verilmek suretiyle mezkûr içeriklerin site kullanıcısı/üyesi tarafından siteden bağımsız bir şekilde oluşturulduğu iddiasına ilişkin tevsik edici tüm belge ve kayıtların Kuruma gönderilmesi istenilmiştir. Veri sorumlusundan alınan cevabi yazıda ise ilgili kullanıcı hesap bilgileri verilerek, söz konusu kullanıcının veri sorumlusu nezdinde editör pozisyonunda görev aldığı ve içerik ürettiği, bununla birlikte incelemeye konu haberlerde yer alan görsellerin tüm kamuoyunda aleni hale geldiği ve veri sorumlusunun haber tarihinden önce yapılan birçok haber internet sitesinde yayımlandığı belirtilmiştir.
Konuya ilişkin yürütülen inceleme neticesinde Kişisel Verileri Koruma Kurulunun 30/09/2021 tarihli ve 2021/989 sayılı Kararı ile;
- Kanunun “Tanımlar” başlıklı 3 üncü maddesinde “kişisel veri”nin kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi; “ilgili kişi”nin ise kişisel verisi işlenen gerçek kişi olarak tanımlandığı, bu çerçevede, habere konu edilen küçüğün kişisel verileri işlenen ilgili kişi, şikâyete konu içerikte yer alan fotoğrafın kişisel veri niteliğinde olduğu,
- Öte yandan veri sorumlusuna yapılan başvurunun iddia edildiğinin aksine 6698 sayılı Kanun kapsamında olduğu ve ilgili kişinin/vasisinin açık rızası olmaksızın kişisel verisinin paylaşılması sebebiyle söz konusu fotoğrafın kaldırılması talebinin de Kanunun 11 inci maddesinde sayılan haklar kapsamında olduğu,
- Söz konusu fotoğrafın kaldırıldığı iddiasının aksine yalnızca bir URL adresindeki fotoğrafın kaldırıldığı, diğer URL adreslerinde ise halen yayımlanmaya devam edildiği,
- Sitenin kullanıcıları ile akdettiği Kullanıcı ve Gizlilik Sözleşmesinde yer alan bilgi, veri, yazı, fotoğraf, video, ses klibi, yorumlar, makaleler, yazılımlar, kodlar ve grafiklerin kısaca içerik olduğu ve bu içeriklerin üyeler tarafından girilebileceği gibi veri sorumlusunun editörleri tarafından da girilebileceği ibarelerine yer verildiği,
- Veri sorumlusunun Kurumu muhatap cevabi yazısında, sitede içerik yayımlamak isteyen herkesin üye olarak kendi içeriğini herhangi bir müdahale, kontrol veya denetim olmadan da oluşturabileceği, veri sorumlusunun kendisine bağlı olarak çalışan editörler tarafından üretilen içerikler için içerik sağlayıcı, kullanıcı/üyelerin oluşturup yayımladığı ve sitenin herhangi bir müdahalesi veya denetimi olmayan içerikler açısından ise yer sağlayıcı niteliğinde olduğu ifadelerine rastlandığı,
- 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun (5651 sayılı Kanun) “Tanımlar” başlıklı 2 nci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (f) bendinde içerik sağlayıcının, “İnternet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren ve sağlayan gerçek veya tüzel kişiler”, yer sağlayıcının ise “Hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişiler” olarak tanımlandığı, “İçerik sağlayıcının sorumluluğu” başlıklı 4 üncü maddenin (1) numaralı fıkrasında “İçerik sağlayıcı, internet ortamında kullanıma sunduğu her türlü içerikten sorumludur.” hükmünün, “Yer sağlayıcının yükümlülükleri” başlığını haiz 5 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasında ise “Yer sağlayıcı, yer sağladığı içeriği kontrol etmek veya hukuka aykırı bir faaliyetin söz konusu olup olmadığını araştırmakla yükümlü değildir.” hükmünün düzenlendiği,
- Kuruma intikal eden belgeler incelendiğinde, fotoğrafın yer aldığı içeriğin veri sorumlusunun bünyesinde içerik üreten bir editör tarafından oluşturulduğunun anlaşıldığı, şikâyet konusu içeriğin bağımsız bir kullanıcı/üye tarafından değil çalışan tarafından oluşturulmak suretiyle internet sitesinde yayımlandığı dikkate alındığında Şirketin somut olay nezdinde 6698 sayılı Kanun kapsamında veri sorumlusu sıfatını haiz olduğu, dolayısıyla Kanun kapsamındaki yükümlülüklere tabi olacağı; fotoğrafın şikâyete konu içerikte yayımlanmasının ise kişisel veri işleme faaliyeti olduğu,
- Öte yandan, Kanunun 28 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (c) bendinde “Kişisel verilerin millî savunmayı, millî güvenliği, kamu güvenliğini, kamu düzenini, ekonomik güvenliği, özel hayatın gizliliğini veya kişilik haklarını ihlal etmemek ya da suç teşkil etmemek kaydıyla, sanat, tarih, edebiyat veya bilimsel amaçlarla ya da ifade özgürlüğü kapsamında işlenmesi” halinde Kanun hükümlerinin uygulanmayacağının belirtildiği,
- Bu kapsamda öncelikli olarak, başvuru konusunun Kanun hükümlerinin uygulama alanı dışında kalıp kalmadığının değerlendirilmesi gerektiği, bu çerçevede, ifade özgürlüğünün bir yansıması olan basın özgürlüğü ile kişilik hakları karşı karşıya geldiğinde haberin;
– Kamu ilgi ve yararı taşıması,
– Gerçek ve güncel olması,
– Özü ile biçimi arasındaki denge
kriterleri kapsamında değerlendirilmesi suretiyle hangi hakka üstünlük tanınması gerektiğinin belirlenmesi gerektiği,
- Kamu yararının tespitinde, haberin kişilerin merak duygularına mı yoksa yüksek ahlaki ve hukuki değerlerin korunmasına mı hizmet ettiğinin değerlendirilmesi gerektiği, örneğin; yasa dışı uygulamaların, rüşvet ve yolsuzlukların kamuoyuna iletilmesinde, eleştirilmesinde kamu yararı bulunduğu, öte yandan, kamu ilgi ve yararı kriteri kapsamında siyasetçiler ve kamu görevlilerine dair yapılan haberler bakımından basın özgürlüğüne yapılan sınırlamaların daha dar yorumlanmasının uygun olacağı,
- Öte yandan, haberin gerçek ve güncel olmasının ikinci kriter olduğu, gerçeklik unsurunun, somut gerçeğe değil, olayın, haberin verildiği andaki beliriş biçimine uygunluk olarak anlaşılması gerektiği,
- Haberin güncel olmasının ise somut olayın açıklandığı tarihlerde kamu yararının bulunması esasına dayandığı, üzerinden süre geçmiş ve açıklanmasında artık kamu yararı bulunmayan bir olayın yayımlanmasında haber verme hakkından söz edilemeyeceğinden hareketle kişilik hakkına üstünlük tanınması gerekeceği,
- Biçim ve öz arasındaki denge kriteri açısından ise kullanılacak dil ve ifadenin, yapılacak niteleme ve vurgunun da haberin gerektirdiği biçim ve ölçü çerçevesinde kalmasının ve yasal fonksiyonun yönelik bulunduğu “amaç”a ulaşabilmek için en uygun ve en elverişli “araç”ın kullanılmasının gerekeceği,
- Bu hususlar doğrultusunda, haber içeriği kapsamındaki kişisel verinin, kişilik haklarını ihlal etmemek kaydıyla ifade özgürlüğü kapsamında işlenip işlenmediğinin değerlendirilmesi neticesinde; ilgili kişi açısından bahse konu olayda yer alan haber içeriğinin kamu ilgi ve yararının varlığına sebep olabilecek bir nitelik taşımadığı, haber içeriğinde yer alan bilgilerin ilgili kişi açısından doğru olmadığı ve kişilik haklarını ihlal ettiği hususları göz önünde bulundurulduğunda şikâyet konusu içeriğin Kanunun 28 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (c) bendi uyarınca kişisel verilerin millî savunmayı, millî güvenliği, kamu güvenliğini, kamu düzenini, ekonomik güvenliği, özel hayatın gizliliğini veya kişilik haklarını ihlal etmemek ya da suç teşkil etmemek kaydıyla, sanat, tarih, edebiyat veya bilimsel amaçlarla ya da ifade özgürlüğü kapsamında işlenmesinin Kanundan istisna tutulacağına ilişkin hükmü kapsamında ele alınamayacağı,
- Kanunun “Kişisel verilerin işlenme şartları” başlıklı 5 inci maddesinde;
“(1) Kişisel veriler ilgili kişinin açık rızası olmaksızın işlenemez. (2) Aşağıdaki şartlardan birinin varlığı hâlinde, ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın kişisel verilerinin işlenmesi mümkündür:
a) Kanunlarda açıkça öngörülmesi.
b) Fiili imkânsızlık nedeniyle rızasını açıklayamayacak durumda bulunan veya rızasına hukuki geçerlilik tanınmayan kişinin kendisinin ya da bir başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması için zorunlu olması. c) Bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla doğrudan doğruya ilgili olması kaydıyla, sözleşmenin taraflarına ait kişisel verilerin işlenmesinin gerekli olması.
ç) Veri sorumlusunun hukuki yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için zorunlu olması.
d) İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş olması.
e) Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için veri işlemenin zorunlu olması.
f) İlgili kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla, veri sorumlusunun meşru menfaatleri için veri işlenmesinin zorunlu olması.” hükmünün yer aldığı,
- Bu kapsamda, ilgili kişiye ait fotoğrafın kendisi ile ilgisi olmayan bir içerikte kullanılmak suretiyle internet sitesinde yayımlandığı dikkate alındığında Kanunun 5 inci maddesinde yer alan işleme şartları olmaksızın veri işleme faaliyetinde bulunulduğu dolayısıyla veri sorumlusunun Kanunun 12 nci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendi uyarınca kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesini önlemek amacıyla uygun güvenlik düzeyini temin etmeye yönelik gerekli her türlü teknik ve idari tedbirleri almadığı
değerlendirmelerinden hareketle;
- İlgili kişi açısından bahse konu olayda yer alan haber içeriğinin kamu ilgi ve yararının varlığına sebep olabilecek bir nitelik taşımadığı, zira Kuruma iletilen şikâyet dilekçesi ekinde yer verilen 19.03.2019 tarihli mahkeme kararından da ilgili kişinin annesinin tarafına vasi olarak tayin edildiği dolayısıyla ilgili kişinin adı geçen ünlü tarafından evlat edinilmediğinin açık olduğu dikkate alındığında; internet sitesinde yayımlanan söz konusu haber içeriğinde yer alan bilgilerin ilgili kişi açısından doğru olmadığı ve kişilik haklarını ihlal ettiği hususları göz önünde bulundurulduğunda şikâyet konusu içeriğin Kanunun 28 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (c) bendi kapsamında değerlendirilemeyeceğine,
- İlgili kişinin adına vasisinin açık rızası ya da Kanunun 5 inci maddesinde yer alan diğer işleme şartlarından biri olmaksızın ilgili kişiye ait fotoğrafın veri sorumlusu bünyesinde çalışan bir editör tarafından ilgili kişi ile ilgili olmayan yanlış bir içerikle internet sitesinde yayımlandığı dikkate alındığında, veri sorumlusunun Kanunun “Veri Güvenliğine İlişkin Yükümlülükler” başlıklı 12 nci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendinde öngörülen yükümlülüğünü yerine getirmediği sonucuna varılmış olup veri sorumlusu hakkında Kanunun 18 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) bendi kapsamında idari para cezası uygulanmasına
karar verilmiştir.
Kaynak: kvkk.gov.tr
