“Telekomünikasyon hizmetleri sunan bir veri sorumlusunun ürün satışı esnasında müşterilerinin pasaport fotoğraflarını çekerek depolaması hakkında Kişisel Verileri Koruma Kurulunun 03/02/2021 tarihli ve 2021/78 sayılı Karar Özeti
| Karar Tarihi | : | 03/02/2021 |
| Karar No | : | 2021/78 |
| Konu Özeti | : | Telekomünikasyon hizmetleri sunan bir veri sorumlusunun ürün satışı esnasında müşterilerinin pasaport fotoğraflarını çekerek depolaması |
Kuruma intikal eden bir ihbarda; veri sorumlusu tarafından İstanbul Havalimanı şubesinde dış hatlara gelen yolculara kontörlü hat satışı gerçekleştirilirken müşterilerin rızası olmadan, ileride eksik evrak cezası almamak için, müşteri pasaport fotoğraflarının çekilerek çalışanlardan oluşturulan bir whatsapp grubunda depolandığı ve üçüncü kişilerle paylaşıldığı, kendisinin de veri sorumlusunun eski bir çalışanı olarak söz konusu gruplara üye olduğu, bu kapsamda söz konusu gruplarda paylaşılan pasaport fotoğraflarının kendi telefonunda da depolandığı ifade edilerek başvuru ekinde söz konusu pasaport fotoğraflarının örneklerine yer verilmiş ve veri sorumlusu nezdinde gerekli denetimlerin yapılması talep edilmiştir.
Başlatılan inceleme çerçevesinde veri sorumlusundan savunması istenilmiş olup, veri sorumlusunun avukatı tarafından Kuruma intikal eden cevabi yazıda özetle;
- Veri sorumlusuna ait iş yerinin bir telekomünikasyon şirketi ile sözleşmesinin olduğu, sistemdeki her işlemin telekomünikasyon şirketi tarafından takip ve kontrol edildiği, hat açmak için Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) düzenlemelerine uygun şekilde yeni müşterilere ait pasaport ve kimliklerin taratılarak sisteme yüklendiği, mağazada alınan kimlik bilgilerinin telekomünikasyon şirketinin depolama sistemine gönderilmesi nedeni ile çalışanlarının bu bilgilere tekrar ulaşmasının mümkün olmadığı,
- Veri sorumlusuna ait iş yerinin telekomünikasyon şirketi ile olan sözleşme ve kendi prosedürleri gereği 24 saat kamera ile izlendiği, çalışanlara yalnızca şirket bilgisayarı temin edilmekte olduğu ve bu bilgisayarlarda yapılan tüm işlemlerin kamera görüş açısında olduğu, şahsi telefonların mağaza içerisinde kullanımının yasak olduğu, bilgisayarlarda ise telekomünikasyon şirketine ait sisteme giriş için her bir çalışana yalnızca kendisi tarafından bilinen bir kod verilmekte olduğu ve yapılacak her türlü işlemlerden sorumluluğu olduğu konusunda çalışanların bilgilendirildiği, sistemdeki her işlemin telekomünikasyon şirketi tarafından takip ve kontrol edildiği, hat açmak için BTK düzenlemelerine uygun şekilde yeni müşterilere ait pasaport ve kimliklerin taratılarak sisteme yüklendiği, bilgilerin sisteme yüklendikten sonra ancak iş gereği kullanılabildiği, bilgilerin kayıt edilmesinin mümkün olmadığı, sistemin aynı zamanda Emniyet Genel Müdürlüğü’ne de entegre olduğu, mağazada alınan kimlik bilgilerinin telekomünikasyon şirketinin depolama sistemine gönderilmesi nedeni ile şirket çalışanlarının bu bilgilere tekrar ulaşmasının mümkün olmadığı,
- Hat açma işlemlerinin akabinde müşteri bilgilerinin ve kontratın telekomünikasyon şirketi tarafından incelendiği ve eksik veya yanlış bilgi olması durumunda telekomünikasyon şirketi tarafından ceza kesildiği, veri sorumlusunun prim alabilmesinin yapılan satış adedine ve satışın BTK kurallarına uygun olarak eksiksiz yerine getirilmesine bağlı olduğu,
- Şikayetçinin veri sorumlusu bünyesinde çalıştığı sırada kişisel verilerin korunması konusunda uyarılmasına rağmen şirketi suçlayıcı gerçeğe aykırı beyanlarda bulunduğu, şikayetçinin dürüstlük kuralına, hukuka ve hakkaniyete aykırı davrandığı, iddiaların asılsız olduğunun yapılacak yerinde inceleme ile kolayca anlaşılabileceği, ilgili telekomünikasyon şirketi tarafından veri sorumlusunun 9000 işleminin incelendiği ve hiçbir usulüz işleme rastlanılmadığı, şikayetçinin müşteri verilerini sisteme doğru işlememesinden doğan cezaların telekomünikasyon şirketi tarafından veri sorumlusuna rücu edildiği
ifade edilmiştir.
Bahse konu savunma üzerine, çalışanlara yönelik verildiği ifade edilen eğitimleri kanıtlayıcı nitelikte belgeler ile eğitimlerin içeriğine ilişkin bilgiler ve yürütüldüğü ifade edilen incelemelere ilişkin raporların birer örneği ile veri sorumlusunca Kanunun 12 nci maddesi kapsamında alınan tüm idari ve teknik tedbirlere ilişkin kanıtlayıcı nitelikte belgelerin Kuruma iletilmesi talep edilmiş olup veri sorumlusunun cevabi yazısında özetle; yeni işe başlayan çalışanlara yazıları ekinde sunulan kitapçığın verildiği, bu kitapçıkta yer alan oryantasyon konularından birinin de “kişisel verilerin korunması” olduğu, eğitimde müşterilerin kişisel verilerinin korunmasına ilişkin bilgilendirmelerin çalışanlara yapıldığı, çalışanların şahsi telefonlarını kullanmalarının yasak olduğu, bu nedenle şahsi telefonlarla fotoğraf çekilmediği ve ilgili kişilere ait kişisel verilerin whatsapp’ta depolanmadığı, telekomünikasyon şirketinin portalı üzerinden yapılan bu işlemlerin veri sorumlusunca saklanmasının mümkün olmadığı belirtilmiştir.
Konuya ilişkin yapılan inceleme neticesinde Kişisel Verileri Koruma Kurulunun 03/02/2021 tarih ve 2021/78 sayılı Kararı ile;
- 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununun (Kanun) “Tanımlar” başlıklı 3 üncü maddesinde; “kişisel veri”nin, kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi; “kişisel verilerin işlenmesi”nin kişisel verilerin tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla elde edilmesi, kaydedilmesi, depolanması, muhafaza edilmesi, değiştirilmesi, yeniden düzenlenmesi, açıklanması, aktarılması, devralınması, elde edilebilir hale getirilmesi, sınıflandırılması ya da kullanılmasının engellenmesi gibi veriler üzerinde gerçekleştirilen her türlü işlem, “veri sorumlusu”nun kişisel verilerin işleme amaçlarını ve vasıtalarını belirleyen, veri kayıt sisteminin kurulmasından ve yönetilmesinden sorumlu olan gerçek veya tüzel kişi, “veri işleyen”in veri sorumlusunun verdiği yetkiye dayanarak onun adına kişisel verileri işleyen gerçek veya tüzel kişi olarak tanımlandığı,
- Kanunun kişisel verilerin işlenme şartlarına ilişkin 5 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının “Kişisel veriler ilgili kişinin açık rızası olmaksızın işlenemez”, (2) numaralı fıkrasının: “Aşağıdaki şartlardan birinin varlığı halinde, ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın kişisel verilerinin işlenmesi mümkündür: a) Kanunlarda açıkça öngörülmesi. b) Fiili imkansızlık nedeniyle rızasını açıklayamayacak durumda bulunan veya rızasına hukuki geçerlilik tanınmayan kişinin kendisinin ya da bir başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması için zorunlu olması. c) Bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla doğrudan doğruya ilgili olması kaydıyla, sözleşmenin taraflarına ait kişisel verilerin işlenmesinin gerekli olması. ç) Veri sorumlusunun hukuki yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için zorunlu olması. d) İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş olması. e) Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için veri işlemenin zorunlu olması. f) İlgili kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla, veri sorumlusunun meşru menfaatleri için veri işlenmesinin zorunlu olması” şeklinde düzenlendiği,
- Kanunun 12 nci maddesinin (1) numaralı fıkrasının “Veri sorumlusu; a) Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesini önlemek, b) Kişisel verilere hukuka aykırı olarak erişilmesini önlemek, c) Kişisel verilerin muhafazasını sağlamak amacıyla uygun güvenlik düzeyini temin etmeye yönelik gerekli her türlü teknik ve idari tedbirleri almak zorundadır.” hükmünü amir olduğu, ayrıca anılan maddenin (3) numaralı fıkrasında veri sorumlusunun, kendi kurum veya kuruluşunda, Kanun hükümlerinin uygulanmasını sağlamak amacıyla gerekli denetimleri yapmak veya yaptırmak zorunda olduğu, (4) numaralı fıkrasında veri sorumluları ile veri işleyen kişilerin öğrendikleri kişisel verileri Kanun hükümlerine aykırı olarak başkasına açıklayamayacağı ve işleme amacının dışında kullanamayacağı, (5) numaralı fıkrasında ise işlenen kişisel verilerin kanuni olmayan yollarla başkaları tarafından elde edilmesi halinde, veri sorumlusunun bu durumu en kısa sürede ilgilisine ve Kurula bildireceği, Kurulun, gerekmesi halinde bu durumu, kendi internet sitesinde ya da uygun göreceği başka bir yöntemle ilan edebileceği hükümlerine yer verildiği,
- Somut olayda, pasaportların işlenmekte olduğu sistemin telekomünikasyon şirketi tarafından kurulan ve yönetilen bir sistem olduğu anlaşılmakla birlikte, pasaportların sisteme işlenmesini sağlayan çalışanların veri güvenliğine ilişkin yükümlülüklere uymasını ve sisteme işleme sırasında kişisel verilerin güvenliğini sağlamak hususunda şikâyet olunan şirketin sorumluluğu olduğu kanaatine varıldığından şikâyet olunan şirketin somut olayda veri sorumlusu olduğu,
- Veri sorumlusu tarafından çalışanlara yalnızca şirket bilgisayarı temin edildiği, şahsi telefonların mağaza içerisinde kullanımının yasak olduğu, bilgisayarlarda ise telekomünikasyon şirketine ait sisteme giriş için her bir çalışana yalnızca kendisi tarafından bilinen bir kod verildiği ve yapılacak her türlü işlemlerden sorumluluğu olduğu konusunda çalışanların bilgilendirildiği, sistemdeki her işlemin telekomünikasyon şirketi tarafından takip ve kontrol edildiği, hat açmak için BTK düzenlemelerine uygun şekilde yeni müşterilere ait pasaport ve kimliklerin taratılarak sisteme yüklendiği ve çalışanlarının bu bilgilere tekrar ulaşmasının mümkün olmadığı belirtilmekle birlikte, ihbar ekinde, pasaport bilgilerinin bir grupta paylaşıldığını gösterir kanıtlayıcı nitelikte belgeler olduğu görüldüğünden söz konusu ihbara ilişkin olarak veri sorumlusu Şirketin Kanunun 12 nci maddesinin (1) numaralı fıkrası kapsamında kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesini önlemek amacıyla uygun güvenlik düzeyini temin etmeye yönelik gerekli teknik ve idari tedbirleri almadığı ve Kanunun 12 nci maddesinin (3) numaralı fıkrası kapsamında yer alan veri sorumlusunun, kendi kurum veya kuruluşunda, Kanun hükümlerinin uygulanmasını sağlamak amacıyla gerekli denetimleri yapmak veya yaptırmak zorunda olduğu hükmüne aykırı hareket ettiği,
- Öte yandan, veri sorumlusunun daha önce bir çalışanının müşteri verilerini sisteme doğru işlememesinden doğan cezaların telekomünikasyon şirketi tarafından veri sorumlusu şirkete rücu edildiği, bu çalışanın Kanuna aykırı davranışlarının kamera ile tespit edildiği ve söz konusu çalışandan kaynaklı olarak veri sorumlusu bünyesinde bir veri ihlali yaşandığı anlaşılmış olup söz konusu ihlal kapsamında Kurula yapılmış bir bildirim olmadığı dikkate alındığında veri sorumlusu tarafından Kanunun 12 nci maddesinin (5) numaralı fıkrasında yer verilen, “işlenen kişisel verilerin kanuni olmayan yollarla başkaları tarafından elde edilmesi halinde, veri sorumlusunun bu durumu en kısa sürede ilgilisine ve Kurula bildireceği, Kurulun, gerekmesi halinde bu durumu, kendi internet sitesinde ya da uygun göreceği başka bir yöntemle ilan edebileceği” hükmüne uygun hareket edilmediği
değerlendirmelerinden hareketle,
- Veri sorumlusu tarafından sunulan belgelere karşın ihbar ekinde, pasaport bilgilerinin bir grupta paylaşıldığının anlaşılması nedeni ile ihbara ilişkin olarak veri sorumlusu Şirketin Kanunun 12 nci maddesinin (1) numaralı fıkrası kapsamında kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesini önlemek amacıyla uygun güvenlik düzeyini temin etmeye yönelik gerekli teknik ve idari tedbirleri almadığı ve Kanunun 12 nci maddesinin (3) numaralı fıkrası kapsamında yer alan veri sorumlusunun, kendi kurum veya kuruluşunda, Kanun hükümlerinin uygulanmasını sağlamak amacıyla gerekli denetimleri yapmak veya yaptırmak zorunda olduğu hükmüne aykırı harekete ettiği kanaatine varıldığından veri sorumlusu hakkında Kanunun 18 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) bendi uyarınca idari para cezası uygulanmasına,
- Veri sorumlusunun daha önce bir çalışanın müşteri verilerini sisteme doğru işlememesinden doğan cezaların telekomünikasyon şirketi tarafından veri sorumlusuna rücu edildiği, yine söz konusu çalışana verildiği anlaşılan uyarı yazısında, çalışanın Kişisel Verilerin Korunması Kanununa aykırı davranışlarının kamera ile tespit edildiği, kişinin müşteri kimlik resimlerinin kaydını şahsi cep telefonunda muhafaza ettiğinin anlaşıldığına yönelik ifadelerin yer aldığı ve söz konusu çalışandan kaynaklı olarak veri sorumlusu bünyesinde bir veri ihlali yaşandığı anlaşılmış olup, söz konusu ihlal kapsamında Kurula yapılmış bir bildirim olmadığı dikkate alındığında veri sorumlusu tarafından Kanunun 12 nci maddesinin (5) numaralı fıkrasına uygun hareket edilmemiş olması nedeniyle Kanunun 18 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) bendi kapsamında veri sorumlusu hakkında idari para cezası uygulanmasına,
- 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 136 ncı maddesinde düzenlenen “Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” hükmü gereğince ihbara konu aykırılıkların sorumluları hakkında Türk Ceza Kanunu kapsamında ihbaren Cumhuriyet Başsavcılığına bildirimde bulunulmasına
karar verilmiştir.
